Czym jest koordynacja i jak ją kształtować?

Podczas wykonywania jakichkolwiek ruchów tylko prawidłowa koordynacja ruchowa zapewnia kontrolę nad ciałem. Chociaż jest to bagatelizowana sprawa, ma ogromny wpływ na efekty ćwiczeń. Wbrew pozorom, nawet zdrowe i wysportowane osoby powinny nad tym pracować. W tym tekście wyjaśniamy, czym jest koordynacja i jak ją kształtować!

Czym jest koordynacja?

Koordynacja fizyczna jest niezwykle ważnym elementem nie tylko sportu, ale i codziennego życia. Według definicji prof. dr hab. Henryka Sozańskiego, jest to zdolność do płynnego, zharmonizowanego wykonywania ruchów, mających osiągnąć określony cel. W praktyce jest to umiejętność kontrolowania i synchronizowania ruchu mięśni, co pozwala wykonywać zadania motoryczne precyzyjnie i efektywnie.

Koordynacja fizyczna obejmuje zdolność m.in. utrzymania równowagi, dokładnego sterowania kończynami, a także szybkiej adaptacji i wykonywania złożonych sekwencji ruchów.

Zdaniem Sozańskiego istnieje kilka rodzajów koordynacji fizycznej, mianowicie:

• ogólnoruchowa – zdolność wykonywania płynnych, zrównoważonych ruchów całego ciała;
• cząstkowa – zdolność kontrolowania i synchronizowania ruchów wybranych części ciała;
• przestrzenna – zdolność precyzyjnego kontrolowania ruchów w przestrzeni;
• czasowa – zdolność wykonywania ruchów w określonym tempie i rytmie;
• zespołowa – zdolność współpracy i synchronizacji ruchów z innymi osobami;
• wzrokowo-mięśniowa – zdolność precyzyjnej kontroli ruchów w odpowiedzi na bodźce wzrokowe, np. śledzenie ruchomych obiektów;
• słuchowo-mięśniowa – zdolność kontroli ruchów w odpowiedzi na bodźce słuchowe, np. reakcji na dźwięk;
• proprioceptywna – zdolność monitorowania pozycji ciała i ruchów, w oparciu wyłącznie o wewnętrzne sygnały sensoryczne, np. napięcie mięśniowe;
• manualna – zdolność skoordynowanych ruchów rąk i palców podczas zadań manualnych, np. trzymania piłki, pisania, gry na instrumencie;
• równowagi – zdolność utrzymywania stabilnej pozycji ciała i kontrolowania równowagi podczas np. stania na jednej nodze, chodzenia po nierównej powierzchni lub wykonywania akrobacji.

Jak rozwijać koordynacje?

Poszczególne rodzaje koordynacji można rozwijać poprzez wykonywanie konkretnych ćwiczeń. Oczywiście rozsądniej jest zaczynać od prostszych czynności, zanim przejdzie się do poważniejszych wyzwań. Dla przykładu, można trenować stanie na jednej nodze, zamiast od razu porywać się na zaawansowane akrobacje, wymagające świetnej równowagi.

Istnieją również aktywności, które mają pozytywny wpływ na wzmocnienie ogólnej koordynacji ruchowej. Świetne efekty dają np.:

• pływanie – różne style to tak naprawdę skoordynowane ruchy, wymagające dobrej kontroli kończyn;
• gry zespołowe z piłką – podczas gry np. w piłkę nożną, koszykówkę czy siatkówkę trzeba współpracować z innymi zawodnikami, elastycznie reagować na zmieniającą się sytuację, a także uważnie śledzić piłkę i potrafić odpowiednio ją rozgrywać;
• sporty walki – boks, judo, karate, kickboxing i inne style wymagają świetnej kontroli ciała i ruchów, pomagając również trenować czas reakcji czy utrzymanie równowagi;
• rower – jazda na trudnym terenie (nierównym, z wieloma zakrętami), pomaga rozwijać równowagę i kontrolę nad ciałem.

Nie wiesz, jak dobrać odpowiednie ćwiczenia i aktywności dla siebie? Trener personalny w Katowicach pomoże Ci ułożyć plan treningowy, pokaże jak ćwiczyć oraz pomoże zmotywować się do regularnej pracy.

Ćwiczenia na koordynację ruchową

Oczywiście istnieją też specjalne ćwiczenia na koordynację ruchową. Popularne są te związane z utrzymywaniem równowagi. Zwykle wykorzystuje się przy nich rozmaite przyrządy, jak np.:

• bosu (tzw. półpiłka równoważna) – sprzęt umieszcza się na podłożu na płaskiej podstawie, a następnie staje się obunóż na wypukłej części i stara się zachować równowagę. Po czasie podnosi się nieznacznie najpierw jedną, a potem drugą nogę; trudniejszym wariantem jest odwrócenie bosu wypukłą częścią do dołu;
• równoważnia – specjalna drewniana belka, którą można zastąpić np. krawężnikiem, wąskim murkiem, kładką czy nawet kłodą; podczas ćwiczenia przechodzi się wzdłuż, utrzymując równowagę;
• skakanka – podczas korzystania z akcesorium wykonuje się skoki obunóż, które przeplata się seriami skoków na prawej i lewej nodze (także na przemian) oraz skokami na boki oraz ósemkami (krzyżowanie skakanki w trakcie skoku);
• piłka – ćwiczenie polega na wyrzuceniu dość lekkiej piłki wysoko w górę, obrocie o 360° (raz w prawą, a raz w lewą stronę) i próbie złapania spadającej piłki.

Gdzie ćwiczyć?

Koordynację fizyczną z powodzeniem można ćwiczyć w domu, ale wiele osób wykonuje taki trening na siłowni – w tym miejscu ma się dostęp do rozmaitych akcesoriów, a także można obserwować swoją postawę w lustrach. Do tego można w każdej chwili skorzystać ze wsparcia obsługi.

Siłownia w Katowicach oraz siłownia w Oświęcimiu zapraszają wszystkie osoby, które chcą trenować koordynację, poprawiając sprawność ciała i ogólną kondycję. Nasze świetnie wyposażone, przestronne sale są nadzorowane przez doświadczonych instruktorów, którzy chętnie odpowiedzą na pytania i doradzą, jak ćwiczyć. Zadbaj o swoją koordynację, by skuteczniej i bezpieczniej trenować!